Inrichting en bekostiging van het acute zorglandschap

Als er naar het acute zorglandschap gekeken wordt, is er sprake van een aantal vraagstukken: 

• het voorkomen van acute zorg kan beter
• het is niet altijd duidelijk waar je heen moet met een acute zorgvraag
• acute zorg thuis wordt nog niet groots opgepakt
• er zijn niet genoeg zorgprofessionals voor de toenemende vraag naar zorg
• de samenwerking tussen zorgprofessionals binnen de totale keten van acute zorg kan beter
• er wordt nog te weinig gebruik gemaakt van slimme zorg
• zorgprofessionals beschikken niet altijd over de juiste informatie

Ook voor de toekomst wordt gestreefd naar kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van acute zorg voor iedereen. De acute zorg moet meebewegen, met het oog op een toekomstbestendige inrichting van het zorglandschap. Hierbij is het van belang dat iedereen de zekerheid heeft en houdt over beschikbaarheid van acute zorg van de beste kwaliteit. Dag en nacht. 

De vraag is hoe de urgente problemen in de acute zorg opgelost moeten worden en er tegelijkertijd vol ingezet kan worden op behoud van vertrouwen in acute zorg voor iedereen. Hoe kan de acute zorg het beste ingericht en gefinancierd worden? Wat is de stip op de horizon en hoe wordt daar naar toe gewerkt? Hoe ziet Nederland er straks uit als we het over acute zorg hebben? 

Om deze vragen te beantwoorden is er de afgelopen periode veel binnen en buiten het Ministerie van VWS gesproken. Aan de hand daarvan zijn de eerste ideeën gevormd en de eerste schetsen gemaakt. De ideeën in deze houtskoolschets zijn eerste denkrichtingen, die richting geven aan de discussie over de toekomstige inrichting en financiering van het acute zorglandschap. Er zijn veel vragen die nog niet beantwoord kunnen worden. Deze houtskoolschets is een begin van een langer traject, waarbij nog veel uitgewerkt en onderbouwd moet worden. Dat zal ook gedaan gaan worden, maar pas na publicatie van en discussie over de houtskoolschets. 

Een nieuwe inrichting van het acute zorglandschap

De nieuwe inrichting zal met name gericht zijn op zes pijlers:

Voorkomen van acute zorg

Het ministerie wil zoveel mogelijk voorkomen dat mensen acute zorg nodig hebben. Dit vraagt om een sterke sociale basis, samenwerking tussen het sociale- en het medische domein en goede tijdelijke opvang of doorstroom van mensen naar de langdurige zorg als het thuis niet meer zelfstandig gaat. Hierbij mag de potentie van de hulp van slimme zorg niet vergeten worden, zoals beslissingsondersteuning om te bepalen of zorg nodig is of monitoring van de patiënt thuis. 

Regionale zorgmeldkamers voor niet levensbedreigende acute zorg

In de zorgmeldkamers wordt een aantal activiteiten bij elkaar gebracht: een goede multidisciplinaire triage voor niet levensbedreigende acute zorgvragen, het coördineren van het verplaatsen van patiënten tussen verschillende zorglocaties en van de inzet van zorgprofessionals die naar de patiënt toe komen. De patiënt met een niet levensbedreigende acute zorgvraag kan straks één landelijk telefoonnummer bellen. 

Meer acute zorg thuis

Veel laagcomplexe acute zorg kan ook thuis gegeven worden. Dat is fijn voor de patiënt en kan de instroom in de acute zorg verminderen. Dat kan nu al maar er zal substantieel moeten worden uitgebreid. Denk hierbij aan een wijkverpleegkundige of een verloskundige die bij je langskomt, inzet van ambulante geriatrische teams of professionals uit het sociaal domein. 

Integrale spoedposten

Op de spoedpost kan de patiënt terecht voor acute huisartsenzorg, acute geestelijke gezondheidszorg en een groot deel van de acute medisch specialistische zorg. Deze zorg wordt integraal aangeboden. Op deze spoedposten kan een groot deel van de acute zorg aangeboden worden. Per regio zal bepaald moeten worden waar de spoedposten komen en hoe ze ingericht worden. Het uitgangspunt is dat de bereikbaarheid van acute zorglocaties gelijk blijft aan wat nu het geval is of zelfs beter wordt. 

Hoogcomplexe of levensbedreigende acute zorg

Een veel kleiner deel van de patiënten die acute zorg nodig heeft, zal terecht komen op een spoedeisende hulp voor hoogcomplexe of levensbedreigende acute zorg. Hier zullen 24 uur per dag, 7 dagen per week de juiste zorgprofessionals klaarstaan en alle faciliteiten beschikbaar zijn om de best mogelijke zorg te kunnen leveren. Hier is medische kwaliteit belangrijker dan nabijheid. Bij deze locaties zullen afspraken gemaakt worden over volumenormen, over reisafstanden of reistijden, over de verplaatsing van patiënten naar een zorglocatie in de buurt zodra dit mogelijk is en over de extra inzet van ambulances en traumahelikopters. 

Traumacentra

Momenteel zijn er in Nederland elf traumacentra die verantwoordelijk zijn voor acute zorg voor zeer zwaargewonde patiënten, het goed organiseren van de keten van acute zorg in ROAZ verband, de kennis- en consultatiefunctie in de regio en de kwaliteitsregistratie. De traumacentra functioneren goed en zullen blijven bestaan.

Advies

Deze houtskoolschets beschrijft een doordacht maar nog niet in beton gegoten idee van een nieuwe inrichting en financiering van het acute zorglandschap. Het meeste werk komt nog. Het ministerie zal door moeten gaan met het uitwerken van details, het verzamelen van data en het uitzoeken wat dit betekent voor de andere onderdelen van het zorglandschap. 

De verwachting bestaat dan ook dat er meerdere publicaties zullen volgen op deze houtskoolschets, waarbij de visie steeds concreter wordt en steeds duidelijker zal worden hoe de inrichting van het acute zorglandschap zal gaan veranderen de komende jaren. 

HLB Blömer volgt de ontwikkelingen en zal u blijvend informeren over nieuwe publicaties op dit gebied. Zo wordt u meegenomen in de ontwikkelingen en kunt u hierop in uw organisatie anticiperen.