Samen leven is samen delen?

Vermogen

Als echtgenoten niets afspreken, geldt het wettelijke huwelijksvermogensrecht. Dit recht bepaalt sinds 2018 dat door het huwelijk een beperkte gemeenschap van goederen ontstaat als echtgenoten vooraf geen huwelijksvoorwaarden maken. De gemeenschap is beperkt tot de inkomsten, bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk opkomen. Erfenissen, schenkingen en hetgeen iemand aan privévermogen bij het aangaan van het huwelijk heeft vallen niet in de gemeenschap van goederen. Tot de gemeenschap behoren ook alle goederen die gezamenlijk zijn en alle gemeenschappelijke schulden. 

Voor huwelijken die voor 2018 zijn gesloten zonder huwelijkse voorwaarden geldt nog steeds de algemene gemeenschap van goederen. Dit houdt is dat alle bestaande en toekomstige bezittingen en schulden van beide echtgenoten behoren tot het gezamenlijke vermogen (de gemeenschap). Ook erfenissen en schenkingen die voor en gedurende het huwelijk aan een van de echtgenoten toekomen, vallen in beginsel in die gemeenschap (tenzij sprake is van een uitsluitingsclausule).

Bij een echtscheiding dient de gemeenschap (of deze nu beperkt is of algemeen) te worden verdeeld.

Echtgenoten kunnen bij hun huwelijk de wettelijke regeling volgen maar kunnen ook persoonlijke wensen vastleggen in huwelijkse voorwaarden.

Inkomen

Zoals hierboven aangegeven delen echtgenoten ook hun inkomsten samen als zij niets regelen. Dit volgt uit de wettelijke gemeenschap van goederen. Als je dit geheel niet wilt of je wilt het anders, dan moet je huwelijkse voorwaarden maken. In het verleden zijn er verschillende manieren van het delen van inkomen bedacht en verwerkt in huwelijkse voorwaarden. De meest voorkomende zijn de verrekenbedingen.  

De belangrijkste verrekenbedingen zijn:

1. Finaal verrekenbeding
   Echtgenoten bepalen in een finaal verrekenbeding hoe hun vermogen, dat is opgebouwd met eigen vermogen, wordt verrekend met elkaar bij het einde van het huwelijk. Daarbij kan ook onderscheid worden gemaakt tussen einde van het huwelijk door overlijden en einde van het huwelijk door echtscheiding. Bij overlijden wordt vaak gekozen om alles met elkaar te delen. Bij echtscheiding mag dan juist geen verrekening plaatsvinden. Een finaal beding werkt altijd verplicht en wederkerig, bijvoorbeeld niet alleen bij overlijden van de rijkste partner.
2. Periodieke verrekenbeding
   Bij een periodiek verrekenbeding bepalen echtgenoten dat zij geen vermogen delen en dat zij om de zoveel tijd inkomen met elkaar verrekenen. Bijvoorbeeld na afloop van ieder jaar. Ze spreken dan af dat beide partners, na aftrek van alle huishoudelijke kosten, de resterende inkomsten moeten verdelen. De meest verdienende partner zal dan vanzelfsprekend meer aan de minstverdienende partner betalen dan andersom. Beide echtgenoten kunnen dan zelf vermogen opbouwen. Er ontstaat dan geen gezamenlijk vermogen. Bij einde van het huwelijk hoeft er dan ook weinig te worden verdeeld.

Finale verrekenbedingen zijn in de praktijk gemakkelijk uit te voeren, omdat deze werken bij het einde van het huwelijk. De waarde van ieders privévermogen wordt inzichtelijk gemaakt en vervolgens 50-50 met elkaar gedeeld hetgeen resulteert in een uit te keren geldbedrag van de een aan de ander. Dit geldt echter niet voor de periodieke verrekenbedingen. Echtgenoten spreken af jaarlijks te verrekenen met elkaar, maar doen dat bijna nooit. Komt er dan een echtscheiding, dan is niet goed meer na te gaan wat verrekend had moeten worden. In die gevallen wordt door de rechter dan alsnog verrekend alsof er een gemeenschap van goederen heeft bestaan, zo schrijft de wet dat namelijk voor. Tenzij partijen kunnen bewijzen dat het anders moet. Dit leidt vaak tot een langdurige vervelende echtscheidingsprocedure.

Kortom, een periodiek verrekenbeding is een mooie regeling, maar blijkt in de praktijk lastig uitvoerbaar. Bij een echtscheiding geeft dit heel veel extra leed omdat echtgenoten dachten goede afspraken te hebben gemaakt maar die afspraken blijken anders uit te pakken. Het is daarom belangrijk huwelijkse voorwaarden om de paar jaar na te lezen en te bekijken of de afspraken daadwerkelijk worden nageleefd.

Tip

Heb je een periodiek verrekenbeding afgesproken met jouw partner, dan is er geen man overboord! Je kunt alsnog verrekenen over de afgelopen jaren. Jullie afspraken daarover leg je vast in een vaststellingsovereenkomst. Jouw HLB-adviseur kan je daarbij helpen. Voor de toekomst kan jouw adviseur de jaarlijkse verrekening dan samen met je opstellen aan de hand van jouw aangifte inkomstenbelasting.

Praat erover!

Ga je samenwonen of trouwen, praat met elkaar over jullie wensen om jullie inkomen en vermogen wel of niet met elkaar te delen. Neem daarna contact op met een adviseur om jullie te helpen de afspraken vorm te geven en zo goed mogelijk vast te leggen.