Scheiden en eigen woning – de cirkelconstructie

Mark en Lisa, ze hebben een geregistreerd partnerschap met een gemeenschap van inboedel en hebben de woning 50-50 in eigendom. Mark verlaat op 20 juni 2020 de woning en Lisa blijft in de woning wonen. Ze spreken af dat Mark vanaf die datum de gehele hypotheekrente op de financiering betaalt. Op 14 oktober 2020 wordt het verzoek tot scheiding ingediend. Mark vindt op 5 februari 2021 een huurwoning, waar hij zich vanaf die datum inschrijft. Op 3 maart 2021 wordt het scheidingsconvenant ondertekend. Verder is er geen behoefte aan partneralimentatie omdat hun inkomens nagenoeg gelijk zijn.

Einde partnerschap versus aanvang verhuisregeling (art. 3.111, lid 4, IB)

Wanneer Mark de woning duurzaam verlaat, gaat de verhuisregeling voor hem gelden: gedurende 24 maanden mag hij de eigen woningregeling nog blijven toepassen (dus tot 20 juni 2022). Het fiscale partnerschap eindigt pas op het moment dat het verzoek tot scheiding is ingediend én de vertrekkende partner zich heeft ingeschreven op een ander woonadres, dus 5 februari 2021.

Situatie tot 20 juni 2020 en t/m 31 december 2020

Tot aan 20 juni 2020 wonen Mark en Lisa samen en is de woning voor hen beiden duurzaam het hoofdverblijf. Tevens zijn ze fiscaal partners. De eigen woningregeling geldt voor hen beiden en kunnen ze optimaal verdelen. Hun gezamenlijke aftrek bedraagt € 7.750 (€ 2.250 eigenwoningforfait en € 10.000 betaalde hypotheekrente).

Vanaf 20 juni 2020 heeft Mark de woning duurzaam verlaten, zodat de eigen woningregeling voor hem eindigt. Maar omdat de verhuisregeling in gaat en het fiscale partnerschap nog steeds bestaat, blijft voorgaande situatie gelden. 

Einde fiscaal partnerschap in 2021

Zodra Mark zich inschrijft op het nieuwe woonadres, eindigt het fiscale partnerschap met Lisa, derhalve op 5 februari 2021. Als Mark en Lisa besluiten om in 2021 niet te kiezen voor voltijds fiscaal partnerschap kunnen ze het saldo van de eigen woningregeling niet optimaal verdelen.

Voor Mark geldt in 2021 nog steeds de verhuisregeling, maar hij mag alleen zíjn helft van de betaalde hypotheekrente (zijnde € 5.000) in aftrek brengen. Immers, alleen deze kosten drukken op zijn eigendomsaandeel van 50% van de woning. Lisa kan niets aftrekken, omdat zij geen hypotheekrente betaalt. Omdat Lisa wel de gehele woning tot haar beschikking heeft, geldt voor haar een bijtelling ter grootte van het woongenot dat zij heeft van Marks helft. Dit is fiscaal een belaste periodieke uitkering in natura. Mark heeft daardoor een aftrekpost ter grootte van het woningforfait van € 1.125 (zijnde 50% van € 2.250 eigenwoningforfait). Bij Lisa is dit woongenot belast.

Dit zorgt voor een aftrek van Mark van € 5.000 en een bijtelling voor Lisa van € 2.250. Gezamenlijk bedraagt de aftrek € 2.250 terwijl dit met fiscaalpartnerschap nog € 7.750 bedrog.

Cirkelconstructie

Om dit te voorkomen, zouden Mark en Lisa in 2021 voor voltijds fiscaal partnerschap kunnen kiezen of de zogenaamde cirkelconstructie op kunnen nemen in het scheidingsconvenant.

Toepassing van de cirkelconstructie zorgt ervoor dat de totale aftrek weer uitkomt op € 7.750. In feite wordt in de cirkelconstructie het niet-aftrekbare deel van de hypotheekrente (de € 5.000 die Mark in feite voor Lisa betaalt) omgezet in een aftrekbare onderhoudsverplichting. Om de cirkelconstructie toe te kunnen passen is het van belang dat in het convenant de cirkelconstructie correct vastgelegd wordt.

De cirkelconstructie zorgt ervoor dat de totale aftrek bij Mark € 10.000 wordt, de bijtelling bij Lisa bedraagt € 2.250, waardoor per saldo de gezamenlijke aftrek weer € 7.750 bedraagt.

Situatie na 20 juni 2022

De verhuisregeling voor Mark eindigt per 20 juni 2022. Vanaf die datum zal zijn helft van de woning fiscaal verhuizen naar box 3. Zijn eigen deel van de betaalde hypotheekrente ad € 5.000, zal dan niet meer aftrekbaar zijn.

Heeft u vragen over de cirkelconstructie? Wij helpen u graag!